A może by tak założyć spółkę.. zamiast fundacji?
Myśląc o zorganizowaniu działalności społecznej filantropi zazwyczaj wybierają formę fundacji. Mimo, że pozwala ona na systematyczną działalność i zapewnia korzyści podatkowe, to nie jest to jedyne rozwiązanie.
Model spółki w działalności filantropijnej stał się bardziej popularny m.in. za sprawą Marka Zuckerberga i Pricilli Chan właścicieli Facebooka, którzy w 2015 roku w tej właśnie formie zorganizowali działalność Chan Zuckerberg Initiative. Ten sposób działania nie jest jednak zarezerwowany tylko dla osób bardzo zamożnych. Coraz więcej właścicieli firm odkrywa korzyści z wyboru tej właśnie formy. Wbrew pozorom jest ich całkiem sporo.
Kontrola
Spółka umożliwia filantropom pełną kontrolę, prywatność i większą elastyczność w sposobie inwestowania. Uwalnia ją od typowych ograniczeń, jakie nakłada fundacja. W przeciwieństwie do niej, spółka nie jest zobowiązana do działania wyłącznie w celach filantropijnych. Może wykorzystywać swoje aktywa do dowolnych celów, w tym do działalności nastawionej na zysk, może zaangażować się w lobbying, wspierać partie polityczne. W rzeczywistości może wspierać dowolne cele i organizacje. Ma możliwość zaciągać pożyczki i realizować inwestycje oraz inne transakcje (krajowe i międzynarodowe), które mogą być albo bardzo uciążliwe z administracyjnego punktu widzenia albo wręcz niemożliwe dla fundacji.
Prywatność
Spółki nie muszą ujawniać informacji, w jaki sposób prowadzą działalność społeczną, upubliczniać nazwisk darczyńców, nie podlegają nadzorowi właściwego ministra. Jednocześnie w sytuacji, gdy ta zostanie rozwiązana, jej kapitał może zostać zwrócony właścicielom. (W przypadku, gdy działalność fundacji zostanie zamknięta, jej aktywa muszą zostać przekazane innej organizacji społecznej o zbliżonych do jej celach.)
Podatki
Wnosząc kapitał do spółki, jego właściciele nie mogą skorzystać z ulg podatkowych, jak to ma miejsce w przypadku fundacji. Natomiast w wielu sytuacjach będą realizować korzyści podatkowe za jej pośrednictwem np. jeśli organizacja społeczna, która otrzyma od niej środki korzysta z przywilejów podatkowych.
Jednocześnie trzeba pamiętać o tym, że:
- Działalność spółki i generowane przez nią zyski podlegają opodatkowaniu. (Fundacje – jeżeli działają zgodnie ze statutem – korzystają w tym względzie ze zwolnień podatkowych)
- W odróżnieniu od fundacji, które dają swoim darczyńcom (firmom i osobom prywatnym) możliwość korzystania z ulg podatkowych, spółki nie mają takiego przywileju.
- Ten sposób zorganizowania działalności społecznej – podmiot nastawiony na zysk, który prowadzi działalność nie dla zysku – wychodzi poza tradycyjne rozumienie filantropii. Może więc wzbudzać wątpliwości i nieufność, również co do intencji filantropijnych jej właściciela.
Pomimo tych ograniczeń faktem jest, że spółka daje darczyńcom dużą wolność w prowadzeniu działalność społecznej i pozwala uniknąć wielu obowiązków i ograniczeń nakładanych na fundacje. Dla przedsiębiorców, którzy o działalności społecznej myślą systemowo, chcą wykorzystywać różne narzędzia i możliwości inwestowania kapitału, a także współpracować z partnerami z różnych sektorów, spółka może okazać się bardzo interesującym rozwiązaniem.